Losmaakbare luchtdichtheid als voorwaarde voor circulair bouwen
21 november '24Losmaakbaarheid en luchtdichtheid gaan in de traditionele bouw vaak niet hand in hand. Om deze kloof te dichten, heeft Alert Isolatie de AIRTIGHT-producten ontwikkeld, specifiek gericht op luchtdicht én losmaakbaar detailleren.
Voor de luchtdichte afdichting van bouwelementen wordt nog vaak teruggegrepen op traditionele afdichtingsproducten zoals PUR-schuim of kit. Op de bouw klinkt het dan:
“As je 't nie meer wit, gebruik PUR en Kit.”
In de praktijk is het luchtdicht maken van aansluitingen met schuimen en kits vaak een lapmiddel. Maar zijn PUR en kit dan echt de beste keuze voor afdichting? Steeds meer aannemers realiseren zich dat luchtdichtheid niet gegarandeerd kan worden wanneer het afhankelijk is van deze materialen. Hoe zit het met de garantietermijn, laagdiktes, vochtigheid, weersinvloeden, montagetijd, mechanische bestendigheid en de toxiciteit? En wat betekent het gebruik van deze materialen voor de losmaakbaarheid van de constructie? Dit roept de vraag op: hoe kunnen we echte duurzame, luchtdichte en losmaakbare aansluitingen creëren?
De sleutel ligt in losmaakbaarheid. Losmaakbaarheid speelt namelijk een cruciale rol in het circulair bouwen. Wanneer afdichtingsmaterialen zoals PUR en kit eenmaal zijn aangebracht, worden verbindingen permanent en niet herbruikbaar. Dit beperkt niet alleen de demontage en het hergebruik van bouwelementen, maar maakt ook recycling veel moeilijker. Daarom is het essentieel om luchtdichte oplossingen te vinden die ook losmaakbaar zijn, zodat bouwmaterialen aan het einde van hun levensduur eenvoudig gedemonteerd en hergebruikt kunnen worden.
De losmaakbaarheidsindex omvat alle bouwelementen en -producten in een gebouw. Producten zijn de individuele onderdelen die op de bouwplaats worden aangeleverd, terwijl elementen samengestelde (prefab) constructies zijn, zoals gevel- of dakelementen. De index varieert van 0,00 tot 1,00 en is gebaseerd op factoren zoals het type verbinding, toegankelijkheid, doorkruisingen en randopsluiting.
Een product scoort hoog op de losmaakbaarheidsindex als het gemakkelijk te demonteren is op basis van deze factoren. Hierbij wordt uitgegaan van een omgekeerde bouwvolgorde bij het einde van de levensduur van het product of element.
Voor producten die net zo lang meegaan als het gebouw, wordt de losmaakbaarheid bepaald bij de demontage van het gebouw. Voor korter levende producten geldt de omgekeerde volgorde bij vervangingswerkzaamheden.
De volgende stap, Re-think, vraagt om innovatieve oplossingen. Precies dit heeft Alert Isolatie gedaan met de ontwikkeling van het AIRTIGHT-programma.
Door de losmaakbaarheid te meten via de losmaakbaarheidsindex, zoals opgesteld door de DGBC (Dutch Green Building Council), kan de losmaakbaarheid van de AIRTIGHT producten in een getal worden uitgedrukt.
De losmaakbaarheidsindex van AIRTIGHT-producten:
De focus voor losmaakbaarheid ligt in de praktijk dus vaak nog op de meetbaarheid en niet op het praktisch losmaak detailleren. In de praktijk worden de details alsnog aan elkaar gepurd, gekit en geplakt. Deze afdichtingen zijn op die manier 'permanent' en daardoor niet losmaakbaar, terwijl juist op deze details losmaakbaarheid gewenst is. Voor een werkelijk circulaire bouweconomie moet ook de (eventuele) vervuiling door afdichtingsmaterialen worden meegenomen in de beoordeling van losmaakbaarheid.
Hoewel er in de huidige meetmethodieken vooral nadruk wordt gelegd op de losmaakbaarheid van de functioneel dragende verbindingen en niet op (mogelijke vervuilende) afdichtingen, is de aandacht voor losmaakbare details natuurlijk een goede stap in de juiste richting.
Duurzaamheid, losmaakbaarheid, luchtdichtheid en daarmee circulair bouwen kunnen dus zeker hand in hand gaan.
Auteur: Jerry de Nijs, verkoopspecialist Alert Isolatie
(Reageren of delen? Lees het artikel op Linkedin).
Voor de luchtdichte afdichting van bouwelementen wordt nog vaak teruggegrepen op traditionele afdichtingsproducten zoals PUR-schuim of kit. Op de bouw klinkt het dan:
“As je 't nie meer wit, gebruik PUR en Kit.”
In de praktijk is het luchtdicht maken van aansluitingen met schuimen en kits vaak een lapmiddel. Maar zijn PUR en kit dan echt de beste keuze voor afdichting? Steeds meer aannemers realiseren zich dat luchtdichtheid niet gegarandeerd kan worden wanneer het afhankelijk is van deze materialen. Hoe zit het met de garantietermijn, laagdiktes, vochtigheid, weersinvloeden, montagetijd, mechanische bestendigheid en de toxiciteit? En wat betekent het gebruik van deze materialen voor de losmaakbaarheid van de constructie? Dit roept de vraag op: hoe kunnen we echte duurzame, luchtdichte en losmaakbare aansluitingen creëren?
De sleutel ligt in losmaakbaarheid. Losmaakbaarheid speelt namelijk een cruciale rol in het circulair bouwen. Wanneer afdichtingsmaterialen zoals PUR en kit eenmaal zijn aangebracht, worden verbindingen permanent en niet herbruikbaar. Dit beperkt niet alleen de demontage en het hergebruik van bouwelementen, maar maakt ook recycling veel moeilijker. Daarom is het essentieel om luchtdichte oplossingen te vinden die ook losmaakbaar zijn, zodat bouwmaterialen aan het einde van hun levensduur eenvoudig gedemonteerd en hergebruikt kunnen worden.
Losmaakbaarheid binnen BREEAM-NL
Losmaakbaarheid, of demontabiliteit, speelt een belangrijke rol bij een BREEAM-NL-certificering. In de 2020/2023-versie van BREEAM-NL valt dit onder MAT08[1]-[2]. Deze richtlijnen benadrukken dat bouwmaterialen en producten zodanig moeten worden gekozen dat ze aan het einde van de levensduur van het gebouw eenvoudig gedemonteerd kunnen worden om hergebruik en recycling te stimuleren.Losmaakbaarheidsindex
De BREEAM-NL 2020 richtlijn introduceert daarom het gebruik van de losmaakbaarheidsindex[3], waarmee de demontabiliteit van bouwdelen wordt beoordeeld. In de BREEAM-NL 2023-richtlijn is dit uitgebreid met een gebouwpaspoort, waarin elk losmaakbaar (BIM)object een specifieke losmaakbaarheidscode hoor te krijgen.De losmaakbaarheidsindex omvat alle bouwelementen en -producten in een gebouw. Producten zijn de individuele onderdelen die op de bouwplaats worden aangeleverd, terwijl elementen samengestelde (prefab) constructies zijn, zoals gevel- of dakelementen. De index varieert van 0,00 tot 1,00 en is gebaseerd op factoren zoals het type verbinding, toegankelijkheid, doorkruisingen en randopsluiting.
Een product scoort hoog op de losmaakbaarheidsindex als het gemakkelijk te demonteren is op basis van deze factoren. Hierbij wordt uitgegaan van een omgekeerde bouwvolgorde bij het einde van de levensduur van het product of element.
Voor producten die net zo lang meegaan als het gebouw, wordt de losmaakbaarheid bepaald bij de demontage van het gebouw. Voor korter levende producten geldt de omgekeerde volgorde bij vervangingswerkzaamheden.
Re-fuse, Re-think, Re-use.
In een circulaire bouweconomie speelt de R-ladder een centrale rol[4]. Een belangrijk doel van losmaakbaarheid is hergebruik (Re-use) van bouwproducten en -elementen mogelijk te maken na de sloop van een bouwwerk. Als dit niet kan, vanwege het gebruik van traditionele, vervuilende afdichtingsmaterialen, zou de strategie van Re-fuse gevolgd moeten worden: het afzien van dergelijke materialen.De volgende stap, Re-think, vraagt om innovatieve oplossingen. Precies dit heeft Alert Isolatie gedaan met de ontwikkeling van het AIRTIGHT-programma.
RE-Think: Losmaakbaarheid van AIRTIGHT-producten
Alert Isolatie ontwikkelde samen met klanten de AIRTIGHT-producten om luchtdichtheidsproblemen op te lossen, met als uitgangspunt duurzaamheid én losmaakbaarheid (Re-think op de R-ladder dus). Het resultaat is een zelfklemmend product dat luchtdicht vastklemt in de constructie, zonder chemische afdichtingsmiddelen. Dit creëert een schone losmaakbare verbinding. Tijdens een omgekeerde bouwvolgorde in geval van sloop kunnen de producten dus eenvoudig gedemonteerd worden. De levensduur van de producten gaan minstens net zo lang als het gebouw en kunnen daarna eventueel nog herbruikt worden. Minstens net zo belangrijk is dat ook de grotere bouwelementen niet vervuild zijn en schoon gedemonteerd kunnen worden. Dit sluit perfect aan op de principes van een circulaire economie.Door de losmaakbaarheid te meten via de losmaakbaarheidsindex, zoals opgesteld door de DGBC (Dutch Green Building Council), kan de losmaakbaarheid van de AIRTIGHT producten in een getal worden uitgedrukt.
De losmaakbaarheidsindex van AIRTIGHT-producten:
- AIRTIGHT AIRSTOP: 1,00
- AIRTIGHT AIRTAPE: 0,95
- AIRTIGHT DAKVOET: 0,90
- FIRETIGHT FIRESTOP: 1,00
- FIRETIGHT FIRETAPE: 0,95
- FIRETIGHT FUSE: 0,95
- FIRETIGHT WSW: 1,00
- < 0,10: Niet losmaakbaar
- ≥ 0,40: Lage losmaakbaarheid
- ≥ 0,60: Gemiddelde losmaakbaarheid
- ≥ 0,80: Hoge losmaakbaarheid
Werkelijke losmaakbaarheid
De losmaakbaarheid van de AIRTIGHT producten zelf wegen misschien niet enorm mee in de totale MAT08 score van een gebouw. Maar ze kunnen wel een aanzienlijke impact hebben op de praktische werkelijke losmaakbaarheid van bouwelementen. Want hoe losmaakbaar, herbruikbaar en recyclebaar is een dakelement bijvoorbeeld als deze op de aansluitingen volzit zit met PUR.De focus voor losmaakbaarheid ligt in de praktijk dus vaak nog op de meetbaarheid en niet op het praktisch losmaak detailleren. In de praktijk worden de details alsnog aan elkaar gepurd, gekit en geplakt. Deze afdichtingen zijn op die manier 'permanent' en daardoor niet losmaakbaar, terwijl juist op deze details losmaakbaarheid gewenst is. Voor een werkelijk circulaire bouweconomie moet ook de (eventuele) vervuiling door afdichtingsmaterialen worden meegenomen in de beoordeling van losmaakbaarheid.
Hoewel er in de huidige meetmethodieken vooral nadruk wordt gelegd op de losmaakbaarheid van de functioneel dragende verbindingen en niet op (mogelijke vervuilende) afdichtingen, is de aandacht voor losmaakbare details natuurlijk een goede stap in de juiste richting.
Conclusie: Losmaakbaarheid als voorwaarde voor circulair bouwen
Bouwelementen met een hoge losmaakbaarheidsindex, maar die in de praktijk niet herbruikbaar of recyclebaar zijn door vervuiling, schieten hun doel voorbij op lange termijn. Met de AIRTIGHT-producten bewijst Alert Isolatie dat losmaakbaarheid en luchtdichtheid hand in hand kunnen gaan. Door innovatieve, praktijkbestendige en gecertificeerde producten aan te bieden met een hoge losmaakbaarheidsindex, bieden AIRTIGHT-producten niet alleen een duurzame luchtdichte oplossing, maar dragen ze ook bij aan het toekomstbestendig circulair bouwen.Duurzaamheid, losmaakbaarheid, luchtdichtheid en daarmee circulair bouwen kunnen dus zeker hand in hand gaan.
Auteur: Jerry de Nijs, verkoopspecialist Alert Isolatie
(Reageren of delen? Lees het artikel op Linkedin).